Omgevingswet voor ondernemers

Sinds 1 januari 2024 is er één wet die alles regelt voor de ruimte waarin we wonen en werken. De Omgevingswet. Deze nieuwe wet geldt voor alle inwoners en ondernemers in Nederland. De Omgevingswet bundelt de regels voor alles wat je buiten ziet, hoort en ruikt. Bijvoorbeeld: milieu, bodem, water, wegen, monumenten, natuur, geluid en nieuw- of verbouw. Meer over de omgevingswet. 

Voor bedrijven staan ná inwerkingtreding van de Omgevingswet de milieuregels in het nieuwe Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) en/of in het omgevingsplan van de gemeente. Het is verstandig zowel het Bal te raadplegen, als het omgevingsplan. Na 1 januari kunt u dat doen in het nieuwe Omgevingsloket. 

Van inrichting naar milieubelastende activiteiten

De grootste verandering onder de Omgevingswet is dat er niet meer uitgegaan wordt van een inrichting (het totale bedrijf), maar van afzonderlijke milieubelastende activiteiten. Het kan dan ook zo zijn dat een bedrijf bestaat uit diverse milieubelastende activiteiten. Een klein percentage van de bedrijven heeft een omgevingsvergunning nodig voor het uitvoeren van een milieubelastende activiteit. Die bedrijven moeten ook aan milieuregels in het Bal voldoen. Als een bedrijf vóór inwerkingtreding van de Omgevingswet moet voldoen aan de milieuregels in het Activiteitenbesluit, moet het na inwerkingtreding van de Omgevingswet voldoen aan nagenoeg gelijke regels in het Bal.

Voor een groot aantal bedrijven (bijvoorbeeld de detailhandel en horeca) gaat het Bal niet gelden. Die bedrijven kunnen hun milieuregels terugvinden in het omgevingsplan van de gemeente en in het Besluit bouwwerken leefomgeving (Bbl) voor het waarborgen van de brandveiligheid. Die regels zijn op het moment dat de Omgevingswet in werking treedt, nagenoeg gelijk aan de milieuregels die nu voor hen gelden in het Activiteitenbesluit. De gemeente kan via aanpassing van het omgevingsplan bepaalde milieueisen op termijn aanscherpen en afzwakken. Bijvoorbeeld regels voor geluid of extra regels om luchtemissies te beperken. Bij iedere omgevingsplanwijziging hebben bedrijven, net als andere belanghebbenden, de mogelijkheid van inspraak en beroep.

Complexe bedrijven

Vóór 1 januari 2024 was een beperkt gedeelte van de bedrijven een ‘provinciale inrichting’. Dit betekent dat de provincie het bevoegd gezag is voor alle vergunningverlening. Onder de Omgevingswet vallen er nog minder bedrijven en activiteiten onder het provinciaal gezag. Dit zal gaan om de zogeheten ‘complexe bedrijven’. Dit zijn bedrijven met mogelijk grote gevolgen voor de leefomgeving.

Uitvoering vergunningverlening

In Midden-Brabant is de voorbereiding van de vergunningverlening en het toezicht en de handhaving op bedrijven belegd bij de Omgevingsdienst Midden- en West-Brabant (OMWB) Dat zal ook zo blijven na inwerkingtreding van de Omgevingswet. Bij het doen van een aanvraag of indienen van een melding zal de communicatie met bedrijven dan ook door de OMWB verzorgd worden.

Belang inbrengen

In het omgevingsplan kan de gemeente meer lokaal maatwerk eisen op milieugebied. Bij de voorbereiding van het omgevingsplan is de gemeente verplicht om aan participatie te doen. U kunt beroep instellen tegen het omgevingsplan als u het er niet mee eens bent.

Gemeentelijke veronderingen

De gemeente heeft tot 1 januari 2032 de tijd om de regelgeving uit de verordeningen in het nieuwe Omgevingsplan op te nemen. Tot die tijd dienen initiatiefnemers of belanghebbenden zowel in het omgevingsplan als in het verordeningenbestand te controleren of er regels zijn voor een bepaalde activiteit.

De omgevingsvisie

De omgevingsvisie kan voor u belangrijk zijn, omdat zij richting geeft aan het gemeentelijk beleid en omdat het consequenties kan hebben voor uw bedrijf. Bijvoorbeeld als u uitbreidingsplannen heeft of uw bedrijfsvoering wilt wijzigen. De Omgevingsvisie heeft randvoorwaarden aan die worden door vertaald in het Omgevingsplan. Dit kan ook nog geconcretiseerd zijn in een Omgevingsprogramma.

Wet Kwaliteitsborging voor het bouwen

Sinds 1 januari 2024 is de nieuwe Wet kwaliteitsborging voor het bouwen van kracht. Dit betekent dat woningeigenaren bij nieuwbouwplannen in veel gevallen een kwaliteitsborger moeten inschakelen. Deze kijkt mee of het gebouw aan de technische regels en kwaliteitseisen voldoet. De Wkb moet ervoor zorgen dat gebouwen veiliger en beter gebouwd worden. Meer informatie vind u op deze pagina.

Dan moet u nagaan of u een omgevingsvergunning nodig hebt voor een milieubelastende activiteit en of er milieuregels gelden op grond van het Besluit activiteiten leefomgeving (Bal) of het omgevingsplan van de gemeente. Sinds 1 januari 2024 kunt u dit checken in het nieuwe Omgevingsloket. Hier kunt u ook nagaan of er een omgevingsvergunning of melding nodig is en welke informatieplichten gelden. Dit nieuwe Omgevingsloket vervangt het Omgevingsloket Online (OLO) voor vergunningaanvragen en de Activiteiten Internet Module (AIM) voor het doen van een melding.

Verleende vergunningen blijven van kracht (overgangsrecht is van toepassing) en u hoeft niet opnieuw een melding te doen. Uitzondering hierop zijn kortdurende en mobiele activiteiten die voorheen niet meldingsplichtig waren, maar onder de Omgevingswet wel.

Voor de meeste bedrijven (ca. 95 procent) stonden de milieuregels in het Activiteitenbesluit milieubeheer. Ongeveer 5 procent van de bedrijven heeft een omgevingsvergunning voor het oprichten en exploiteren van de inrichting. Die bedrijven moeten -naast de vergunningseisen- soms ook nog aan milieuregels in het Activiteitenbesluit voldoen.