Gemeente in gebreke stellen

Meestal is vastgelegd in de wet binnen welke termijn de gemeente moet beslissen. Is er geen wettelijke termijn, dan geldt een redelijke termijn. Wat redelijk is, hangt af van de soort beslissing. Dit kan enkele dagen of weken zijn, maar soms ook langer. Staat er geen beslistermijn in de wet? Dan moet u van de gemeente binnen 8 weken bericht krijgen. Dit kan de beslissing zijn, maar ook een brief waarin staat wanneer u de beslissing krijgt. In deze brief kan een termijn staan van meer dan 8 weken.

Beslist de gemeente niet binnen de wettelijke of een redelijke termijn, dan kunt u recht hebben op een dwangsom in geld en kunt u tevens beroep instellen bij de rechtbank. Dit geldt echter niet als de gemeente meer tijd nodig heeft om een goede, weloverwogen beslissing te nemen op uw aanvraag of bezwaarschrift. In de volgende situaties kan de gemeente de beslistermijn verlengen:

• U moet aanvullende informatie geven zodat de gemeente een goede beslissing kan nemen.
• U hebt zo veel informatie gegeven dat de gemeente niet binnen de beslistermijn kan beslissen.
• De gemeente moet noodzakelijke informatie uit het buitenland opvragen.
• U hebt schriftelijk ingestemd met verlenging van de beslistermijn.
• Als de vertraging (gedeeltelijk) aan u te wijten is.
• Als er is sprake van overmacht (bijvoorbeeld als het gemeentehuis is afgebrand).

In al deze gevallen hebt u geen recht op een dwangsom en kunt u niet direct beroep instellen.

Is de beslistermijn verstreken en hebt u nog geen beslissing van de gemeente op uw aanvraag of bezwaarschrift? U stuurt de gemeente dan een brief waarin u verzoekt om een dwangsom. Dit heet een ingebrekestelling.

Na ontvangst van uw brief heeft de gemeente nog 2 weken de tijd om een beslissing te nemen. Doet de gemeente dat niet dan heeft dit gevolgen:

• U hebt recht op een dwangsom voor elke dag na de beslistermijn waarop de gemeente geen beslissing heeft genomen. De eerste 14 dagen is de dwangsom € 20 per dag, de volgende 14 dagen € 30 per dag en de overige dagen € 40 per dag. U ontvangt de dwangsom niet meer dan 42 dagen met een maximum van € 1.260.
• U kunt direct beroep instellen bij de rechtbank. U hoeft dus niet eerst bezwaar te maken. Verklaart de rechter het beroep gegrond, dan moet de gemeente alsnog beslissen binnen de termijn die de rechter heeft bepaald (meestal 2 weken). Ook stelt de rechtbank een dwangsom vast voor het geval de gemeente nog steeds niet op tijd beslist. De hoogte wordt bepaald door de rechter.

Sinds 1 oktober 2009 geldt de Wet dwangsom en beroep. Deze wet versterkt uw positie wanneer de gemeente niet op tijd op uw aanvraag of bezwaarschrift beslist. Met de mogelijkheid een dwangsom te vragen en direct beroep in te stellen, wordt de gemeente aangespoord zo snel mogelijk een beslissing te nemen.

De wet geldt niet alleen voor beslissingen van de gemeente, maar ook voor beslissingen van provincies, waterschappen of de rijksoverheid.

• Wet dwangsom en beroep bij niet tijdig beslissen (Stb. 2009, 383) 
• Algemene wet bestuursrecht